A Real Academia Galega e o Concello da Coruña presentaron a docuserie web ‘Irmás nas Fala’, que reivindica o papel das mulleres na defensa da lingua e a cultura de Galicia, e cuxo primeiro capítulo se estreou, en academia.gal e en na canle de Youtube da RAG.
Os impulsores da iniciativa lembraron que a primeira reunión das Irmandades da Fala produciuse o 18 de maio de 1916 na Coruña, e que nacía un movemento “clave” que abriría un tempo novo na defensa da lingua galega e de Galicia como suxeito político. Nese encontro fundacional houbo unha soa muller, Micaela Chao Maciñeira, pero existían moitas outras mulleres nas filas das Irmandades, que participaban nos debates políticos e loitaban polos seus dereitos, nun momento en que aínda non se recoñeceu o voto feminino.
Esa historia é a que se traslada en ‘Irmás na Fala’, que pretende contribuír ao recoñecemento desas mulleres, “que abriron camiños de futuro para todas”. Tras a estrea deste martes, haberá un novo episodio cada martes ata o 28 de novembro, e a serie poderá verse tamén en Nós TV e en Movistar Plus.
No acto de presentación, a secretaria da Real Academia Galega, Margarita Ledo, sinalou que a institución dá continuidade, con esta iniciativa, ao que xa se reivindicaba na exposición ‘Saúde e terra, irmá(n)s!’, que contaba cunha sección propia para as ‘irmandiñas’.
“Buscamos un xiro discursivo na genealogía do galeguismo e do nacionalismo, desde o albor da modernidade, coa visibilización da igualdade de xénero como constitutiva da nación, e facémolo singularizando a determinadas mulleres que destacaron en ámbitos tan significativos como a independencia económica e o mecenado, o corpo, a educación ou a acción pública”, proclamou, á vez que se referiu a esas mulleres como “verdadeiros modelos de todo o que caracteriza a utopía dun tempo que o fascismo crebou”.
O concelleiro coruñés, Gonzalo Castro, lembrou, pola súa banda, que “non se pode entender a historia” de Galicia sen “mulleres fundamentais”, cun papel relevante na cidade herculina, e sinalou que esta docuserie “ten moito de restauración da memoria”.
‘Irmás na Fala’ percorre as traxectorias de Micaela Chao, a ‘irmá’ pioneira; a modista e mecenas María Miramontes; a mestra Elvira Bao, pioneira na pronuncia de mitins; Amparo López Jeán, presidenta da Agrupación Republicana Feminina da Coruña e primeira afiliada do Partido Galeguista na cidade; e a nadadora Emilia Docet, a chamada Miss España galeguista e participante no Mitin dás Arengas da Praza dá Quintana, con figuras como Castelo e Otero Pedrayo.
Segundo explicou a poeta Rosalía Fernández, a serie permite realizar “un ejercidio de atoparse a unha mesma na cultura á que pertence, nesa parte da historia que o tempo quixo borrar”.
A serie, desenvolta por NósTelevisión, conta coa participación da historiadores Encarna Otero e Xosé Alfeirán; as académicas Ana Romeu e Goretti Sanmartín; a presidenta da Asociación Cultural Alexandre Bóveda, María Xosé Bravo; os filólogos Emilio Xosé Ínsua e Dores Vilavedra; o deseñador Pepe Varro; a actriz Iria Pinheiro; e Felipe Ruíz de Miguel, sobriño neto de María Miramontes
Este é o avance:
